Baanvelden, 12
4715 RH Rucphen
Noord-Brabant
heemtuin@heemtuinrucphen.nl
Website: http://heemtuinrucphen.nl/
Fotoalbum
Contactpersoon:
Jan Nuijten, 0165-343014 of 06-23145895
Openingstijden:
Ma t/m vr van 9-16 uur. In de maanden april t/m augustus ook op zondag van 13.00 tot 16 uur. Op andere tijden volgens afspraak. In de winterperiode (november tot maart) is de tuin op woensdag gesloten.
Ligging en bereikbaarheid:
Dit levend erfgoedmuseum ligt in het westen van Noord-Brabant, 7 km ten oosten van Roosendaal, 15 km ten westen van Breda. De tuin ligt aan de noordrand van het kerkdorp Rucphen, te midden van het in ontwikkeling zijnde toeristische leisurepark “De Binnentuin” en heeft een opvallende overbuur: “Skidôme”.
Openbaar vervoer: NS-station Roosendaal, buslijn 312 halte Munnikenheidecollege, dan ca. 15 minuten lopen (richting “Vijfsprong”).
Fietsverhuur: NS-station Roosendaal, tel. 0165-537228.
Toegang
Honden en andere huisdieren zijn niet toegestaan.
Entree: € 2,50.
Heemtuin Rucphen
Met de eerste werkzaamheden rond de aanleg van de heemtuin in Rucphen werd in 1982 begonnen. De bestaande landschappelijke beplanting was uitgangspunt voor de verdere inrichting van de tuin. De tuin is gelegen in een nog redelijk intact gebleven, kleinschalig stukje Rucphen. Hier is nog te zien hoe onze voorouders de heide ontgonnen tot een gebied met kleine perceeltjes cultuurgrond. Landschapselementen zoals kleine bosjes, bomengroepen, houtwallen, alleenstaande bomen en zandweggetjes vormen zo een cultuurhistorisch monument met grote natuur- en landschapswaarde. De wilde bloementuin toont een afspiegeling van het Brabants landschap van omstreeks 1940 en 1950.
Vanaf 1985 is aan de verdere aanleg van de tuin gewerkt. In een aantal jaren werd de 2,25 ha grote tuin ingericht en beplant. Een vijver (“Venneke”) met een moerasgedeelte, waarin o.a. veenmosvorming, veenpluis, lavendelheide, rijsbes, beenbreek en gagel een gunstige groeiplek vonden en een compleet beekstelsel met natte en vochtige leefgebieden werden aangelegd. Door middel van een rondpompsysteem vloeit het water via paddenpoelen, veengebied, rivierengebied en dit beekstelsel (de “Sijpeltjes”) weer terug naar het “Venneke”. De aanzet tot een hakhoutbosje, eikenberkenbos, sleedoornstruweel, en houtwallen is gegeven door de aanplant van passende houtige gewassen en het aanbrengen van de juiste hoogteverschillen. Voor soorten van stuifzand was de weg vrij om zich te vestigen. Verder werden er twee korenvelden met zomer- en wintergranen, een zgn. holleweg (“Olle Weggeske”) met voorjaarsbloemen, een heide en een hoogstamfruitboomgaard met vlinderweide er onder aangelegd. Ook zijn er vier poelen met veel kikkers, padden en vier soorten salamanders.
Daarnaast is er een heidegebied met zowel struik- als dopheide, brem en gaspeldoorn. Op de stuifzandheuvel vindt men typische planten als schapengras en zandblauwtje.
Met stenen, afkomstig van een oud varkenskot, werd “’t muurke” gemetseld en op het dak van het hoofdgebouw (“ut Gebouwke”) zijn in 1995 zonnepanelen geplaatst. Verder zijn in de heemtuin een zgn. akkerkotje (een schuilhutje voor de werkers en bezoekers), een zgn. tasberg (de “Tasbaarg”, een opslagplaats voor hooi en stro, zoals die vroeger bestonden) en een insectenhotel te vinden. De zeer fraaie heemtuin, ook wel “Hof van de Glimlach” genoemd, is zodanig aangelegd dat men vanaf de paden die tussen de 21 verschillende leefgebiedjes slingeren, de bijna 500 soorten planten, struiken en bomen en vele dieren goed kan bekijken.
De aanleg en het onderhoud van de tuin werd tot 2013 uitgevoerd door mensen van de Sociale Werkvoorziening (WVS), gevestigd te Roosendaal. In 2013 heeft WVS zich terug getrokken en is het beheer overgegaan in handen van de Stichting Vrienden Heemtuin Rucphen (SVHR). De Heemtuin Rucphen is eigendom van de gemeente Rucphen en wordt door SVHR gehuurd. Onderhoud, beheer en openstelling zijn geheel in handen van ca. 35 vrijwilligers, begeleid door nog één betaalde kracht gedurende 12 uur per week. De Heemtuin Rucphen biedt ook aan mensen, die in een (re)ïntegratieprocedure zitten, de gelegenheid om werkervaring op te doen, zodat hun kansen op de arbeidsmarkt toenemen. Door middel van Scholenprojecten brengen alle basisschoolleerlingen uit de gemeente Rucphen twee keer een bezoek aan de Heemtuin om, onder begeleiding van vrijwilligers, kennis van de natuur uit de eigen omgeving op te doen, zich over die natuur te verwonderen, in de hoop dat zij de natuur de moeite waard zullen vinden om te beschermen.
Faciliteiten
Groepsrondleidingen zijn mogelijk na afspraak en worden verzorgd door vrijwilligers van SVHR. In het hoofdgebouw is er een mogelijkheid voor beeld- en geluidspresentatie. Ook zijn er tentoonstellingen te bekijken. Er liggen boeken en tijdschriften ter inzage en is er een educatieve hoek met o.a. computers. Tevens zijn er biologische dranken als koffie, thee en fruitsapjes verkrijgbaar. Ook is er een mogelijkheid tot aankoop van zaden van wilde bloemen. Voor gehandicapten zijn een rolstoel. een rollator en een invalidentoilet beschikbaar.
In de tuin staat een plattegrond en is er een gratis folder met plattegrond verkrijgbaar. Bij de planten staan naambordjes. Bij de verschillende landschapselementen geven tekstborden nadere uitleg over ontstaan en beheer ervan. Op het hoofdgebouw is een sedumdak aangebracht en een grote flora en fauna muur gerealiseerd. Bovendien is er een bolle spiegel op het dak geplaatst zodat bezoekers het sedumdak vanaf de grond kunnen bekijken.
In 2010 is er, in het kader van maatschappelijke stage, een steile bosrand en een kleine steile oever langs het “Venneke” gemaakt die als nestelplaats voor insecten, oeverzwaluw en ijsvogel kunnen dienen.
facebook: https://www.facebook.com/heemtuinrucphen